วันนี้ มีเรื่องราวเกี่ยวกับนวัตกรรมมาเสนอให้เกษตรกร และผู้สนใจทั่วไปมาอ่านที่จะสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในพื้นที่ทำกินของ ตนได้ โดยทางกรมพัฒนาที่ดินเปิดตัว ปุ๋ยหมักสูตรใหม่จากกากเบนทอไนต์ อันเป็นวัสดุเหลือใช้จากภาคอุตสาหกรรมการผลิตน้ำมันพืช โดยสามารถนำไปปรับปรุง พื้นที่ดินทรายให้ดีขึ้น สามารถปลูกพืชเพื่อประกอบอาชีพการเกษตรได้

ดินทราย เป็นกลุ่มชุดดินที่ไม่อุ้มน้ำ ง่ายต่อการกัดกร่อน ความอุดมสมบูรณ์ต่ำมาก ซึ่งข้อมูลจากกรมพัฒนาที่ดินระบุว่า ปัญหาของดินทรายแบ่งออกเป็น 3 ปัญหาหลัก คือ

1. ปัญหาเกี่ยวกับการชะล้างพังทลายของดิน เป็นปัญหาที่รุนแรงในพื้นดินดอน พื้นที่ลุ่ม ๆ ดอน ๆ และรุนแรงมากในบริเวณพื้นภูเขา การชะล้างพังทลายของดินเกิดขึ้นรุนแรงในพื้นที่ที่มีความลาดชันตั้งแต่ 5% ขึ้นไปที่ใช้ในการปลูกพืชโดยไม่มีมาตรการอนุรักษ์ดินและน้ำที่เหมาะสมเนื่องจากอนุภาคของดินเกาะกันอย่างหลวม ๆ การชะล้างพังทลายของดินทำให้เกิดปัญหาติดตามมาหลายชนิด เช่น เกิดสภาพเสื่อมโทรม มีผลกระทบทำให้แม่น้ำลำธาร เขื่อน อ่างเก็บน้ำชลประทานตื้นเขิน ฝนไม่ตกตามฤดูกาล เกิดความแห้งแล้งและน้ำท่วมซ้ำซาก

2. ปัญหาที่เกี่ยวกับสภาพความอุดมสมบูรณ์ของดิน ดินทรายจัดจะมีความอุดมสมบูรณ์ต่ำปริมาณอินทรียวัตถุ ธาตุโพแทสเซียมและฟอสฟอรัส ที่เป็นประโยชน์ต่อพืชอยู่ในเกณฑ์ต่ำถึงต่ำมาก ความสามารถในการแลกเปลี่ยนธาตุอาหารต่ำมาก เป็นเหตุให้การใช้ปุ๋ยเคมีให้ผลตอบสนองต่อพืชต่ำ และเป็นผลให้ผลผลิตต่อหน่วยพื้นที่ลดลงด้วย

3. ปัญหาเกี่ยวกับคุณสมบัติทางกายภาพของดินไม่ดี ได้แก่ ดินแน่นทึบ โดยเฉพาะดินพื้นที่นาที่มีค่อนข้างเป็นทรายละเอียด มีอินทรียวัตถุเป็นองค์ประกอบต่ำ จะมีผลทำให้ดินอัดตัวแน่นทึบ ยากแก่การใช้ของรากพืช

สำนักวิทยาศาสตร์เพื่อการพัฒนาที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน ซึ่งมี นางอรทัย ศุกรียพงศ์ เป็น ผอ.สำนักฯ ได้พัฒนาวัสดุปรับปรุงพื้นที่ดินทรายโดยการใช้ปุ๋ยหมักจาก กากเบนทอไนต์ ซึ่งมีคุณสมบัติในการ ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการอุ้มน้ำของดินทราย ส่งผลให้พืชสามารถดูดน้ำไปใช้ได้มากขึ้น ทั้งนี้ เนื่องจากดินทราย จัดเป็นดินที่มีปัญหา ต่อภาคเกษตรชนิดหนึ่ง ซึ่งมีพื้นที่กว่า 12 ล้านไร่ กระจายอยู่ทั่วประเทศ ดังนั้น การใช้วัสดุปรับปรุงดินทรายด้วยปุ๋ยหมักที่ทำจากกากเบนทอไนต์จะสามารถช่วยลดปัญหาพื้นที่ดินทรายที่ขาดความอุดมสมบูรณ์ให้เกษตรกรสามารถใช้ประโยชน์ ที่ดินได้ดียิ่งขึ้น

เบนทอไนต์ คือแร่ดินเหนียวที่มีกำเนิดจากเถ้าภูเขาไฟซึ่งผ่านกระบวนการเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาตินับล้านปีก่อนจะมาเป็นเบนทอไนต์ที่ประกอบด้วยแร่มอนต์มอริลโลไนต์เป็นแร่หลักและมีธาตุอื่นปะปน เช่น เฟลสปาร์ส แคลไซส์ ซิลิก้า ยิปซัม ซึ่งมีการนำไปใช้ในอุตสาห กรรมการผลิตน้ำมันพืช โดยที่กากเบนทอไนต์จะเป็นวัสดุเหลือทิ้งจากภาคอุตสาหกรรม ดังนั้น กรมพัฒนาที่ดินจึงได้ประยุกต์วิธีการนำกากเบนทอไนต์มาใช้ประโยชน์เป็นส่วนผสมในการทำปุ๋ยหมักเพื่อเป็นวัสดุปรับปรุงดินโดยใช้ร่วมกับ “วัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรอื่น ๆ ที่หาง่ายในท้องถิ่น” ที่สำคัญ “ไม่เป็นอันตราย ต่อสิ่งแวดล้อม”

สำหรับส่วนผสม การทำปุ๋ยหมักกากเบนทอไนต์ 1 ตัน ประกอบด้วย

- สารเร่งซุปเปอร์ พด.1 จำนวน 1 ซอง
- กากเบนทอไนต์, แกลบ, เถ้าแกลบ อย่างละ 170 กก.
- มูลสัตว์แห้ง 490 กก.
- โดโลไมต์ 10 กก.
- น้ำ 20 ลิตร

ให้ผสมส่วนต่าง ๆ ที่กล่าวมาโดยคลุกเคล้าให้เข้ากันและหมักไว้นาน 1-2 เดือน โดยให้กลับกองปุ๋ยหมัก 7-10 วันต่อครั้ง เพื่อระบายอากาศและเพิ่มออก ซิเจน ให้จุลินทรีย์ก่อให้เกิดการย่อยสลายดีขึ้น

จากนั้นสามารถนำปุ๋ยหมักกากเบนทอไนต์ไปใช้ได้ทั้ง พืชไร่ พืชผัก ไม้ผล และไม้ยืนต้น สำหรับวิธีใช้นั้นวันหน้าจะนำมาเล่าให้ฟัง หรือใครใจร้อนอยากรู้ประเดี๋ยวนี้ โทรฯ สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ สำนักวิทยาศาสตร์เพื่อการพัฒนาที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน โทร.0-2561-3521.

ที่มา : หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ วันที่ 17 มกราคม 2554
http://www.dailynews.co.th/newstartpage/index.cfm?page=content&categoryId=659&contentID=115759