ดัชนีเก็บเกี่ยวขององุ่นทำไวน์ พันธุ์เอกซ์เซลสิออร์ และ 316/57 จีเอ็ม
บุญแถม ถาคำฟู
วิทยานิพนธ์ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (เกษตรศาสตร์) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2532. 139 หน้า.
2532
บทคัดย่อ
การศึกษาอัตราการเจริญของผลและช่อผลองุ่น (Vitis vinifera L.) พันธุ์เอกซ์เซลสิออร์ และพันธ์ 316/57 จีเอ็ม โดยทำการทดลองที่แปลงทดลองของสถานีทดลองพืชสวนห้างฉัตร จังหวัดลำปาง ระหว่างเดือนกันยายนถึงธันวาคม 2531 เพื่อกำหนดดัชนีการเก็บเกี่ยวขององุ่นทำไวน์ การวัดการเจริญของผล ตั้งแต่ 1 วันหลังดอกบานได้ 80 เปอร์เซ็นต์ จนกระทั่งผลแก่ ปรากฏว่าผลองุ่นมีการเจริญเติบโตแบบดับเบิ้ลซิกมอยด์ (double sigmoid curve) โดยที่ผลและช่อผลองุ่นมีการเจริญเติบโตด้านความกว้างและความยาวตลอดเวลาตามอายุที่เพิ่มขึ้น องุ่นทั้ง 2 พันธุ์ มีผิวเปลือกสีเขียวขางลงเปลี่ยนไปเป็นสีเขียวปนเหลือง เมื่อผลองุ่นอายุได้ 49 และ 51 วันหลังดอกบานตามลำดับ หลังจากนั้นผิวเปลือกเปลี่ยนสีเป็นสีเขียวปนเหลืองโดยเพิ่มสีเหลืองมากขึ้นเรื่อย ๆ จนกระทั่งผลองุ่นทั้ง 2 พันธุ์ อายุได้ 79 วัน หลังดอกบาน ผลองุ่นแก่จัดเต็มที่ และเมื่อผลองุ่นอายุได้ 84-91 วันหลังดอกบาน ผลองุ่นทั้ง 2 พันธุ์สุกเกินไป พบว่าผลองุ่นมีสีเหลืองเข้มและกลายเป็นสีน้ำตาลอ่อนในที่สุด ผลเหี่ยวแตกง่าย ทำให้ง่ายต่อการเข้าทำลายของเชื้อรา
องุ่นพันธุ์เอกซ์เซลสิออร์และ 316/57 จีเอ็ม มีปริมาณของแข็งที่ละลายน้ำได้ (total soluble solids ; TSS) เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ตลอดอายุของผล แต่ปริมาณกรดรวม (total acids ; TA) ในน้ำคั้นมีค่าลดลงทำให้อัตราส่วนระหว่างปริมาณของแข็งที่ละลายน้ำได้ต่อกรด (TSS : TA) เพิ่มขึ้น และทำให้ผลองุ่นมีรสหวานมากขึ้นพร้อมกับมีรสเปรี้ยวลดลง สภาพความเป็นกรดเป็นด่างเพิ่มขึ้นตามอายุของผลองุ่นที่เพิ่มขึ้น ปริมาณวิตามินซีเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ แต่ในช่วงที่ผลองุ่นแก่จัดเกินไปปริมาณวิตามินซีลดลง คลอโรฟิลล์เอ และคลอโรฟิลล์บีลดลงตามอายุของผลองุ่นที่เพิ่มขึ้น
คุณภาพของไวน์องุ่นพันธุ์เอกซ์เซลสิออร์ และ 316/57 จีเอ็ม กระทำโดยนำผลองุ่นทั้ง 2 พันธุ์ มาทดลองทำไวน์ ระหว่างเดือน พฤศจิกายน 2531 ถึงเดือนพฤษภาคม 2532 พบว่าไวน์จากผลองุ่นพันธ์เอกซ์เซลสิออร์มีรสดีที่สุด ได้จากองุ่นที่มีอายุ 72 วันหลังดอกบาน รองลงมาคือ อายุ 79 และ 65 วันหลังดอกบานตามลำดับ ส่วนไวน์องุ่นพันธุ์ 316/57 จีเอ็ม มีรสชาติดีที่สุด จากองุ่นเก็บเกี่ยวเมื่อ 72 วันหลังดอกบาน รองลงมาคือ ผลองุ่นเก็บเกี่ยวเมื่อ 65 และ 79 วันหลังดอกบานตามลำดับ
ลักษณะที่สามารถนำมาเป็นดัชนีการเก็บเกี่ยวผลองุ่นพันธุ์เอกซ์เซลสิออร์ อาจพิจารณาได้จากอายุผลตั้งแต่ 72 ถึง 79 วันหลังดอกบาน หรือ 105 ถึง 112 วันหลังตัดแต่งกิ่ง ผลมีสี 10 Y 7/9 strong greenish yellow ถึง 7.5 Y 7/9 strong greenish yellow ปริมาณของแข็งที่ละลายน้ำได้ 18.44 ถึง 21.00 เปอร์เซ็นต์ ปริมาณกรดรวมระหว่าง 1.06 ถึง 0.85 เปอร์เซ็นต์ อัตราส่วนระหว่างของแข็งที่ละลายน้ำต่อกรด 16.77 ถึง 23.67 สภาพความเป็นกรดเป็นด่าง 3.40 ถึง 3.53 ปริมาณวิตามินซี 26.46 ถึง 26.10 มิลลิกรัม/น้ำคั้น 100 มิลลิลิตร ปริมาณคอลโรฟิลล์เอ 0.022 ถึง 0.016 มิลลิกรัม/กรัม และปริมาณคลอโรฟิลล์บี 0.010 มิลลิกรัม/กรัม และพันธุ์ 316/57 จีเอ็ม อายุผลตั้งแต่ 65 ถึง 79 วันหลังดอกบาน หรือ 100 ถึง 114 วันหลังตัดแต่งกิ่ง ผลมีสี 5 GY 7/10 strong yellow green ถึง 10 Y 7/9 strong greenish yellow ปริมาณของแข็งที่ละลายน้ำได้ 15.76 ถึง 19.32 เปอร์เซ็นต์ ปริมาณกรดรวมเฉลี่ย 1.18 ถึง 0.67 เปอร์เซ็นต์ อัตราส่วนระหว่างปริมาณของแข็งที่ละลายน้ำได้ต่อกรด 12.84 ถึง 28.90 สภาพความเป็นกรดเป็นด่าง 3.16 ถึง 3.36 ปริมาณวิตามินซี 17.59 ถึง 21.18 มิลลิกรัม/น้ำคั้น 100 มิลลิลิตร ปริมาณคลอโรฟิลล์เอ 0.018 ถึง 0.014 มิลลิกรัม/กรัม และปริมาณคลอโรฟิลล์บี 0.021 ถึง 0.010 มิลลิกรัม/กรัม