ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว

ผลของวิธีการลดความชื้นก่อนการเก็บเกี่ยว ต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าวต้นฝน

เยาวเรศ ไชยกันทา

วิทยานิพนธ์ (วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต เกษตรศาสตร์ (สาขาวิชาพืชไร่)) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2541. 47 หน้า

2541

บทคัดย่อ

วิธีการลดความชื้นก่อนการเก็บเกี่ยวต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าวต้นฝนเพื่อลดการ สูญเสียคุณภาพเมล็ดพันธุ์เนื่องจากความชื้นสูง ได้ทำการทดลองที่แปลงนาทดลองอำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ ในระหว่างเดือนเมษายนถึง กรกฎาคม 2540 วางแผนการทดสอบแบบ Split-split plot Design จำนวน 4 ซ้ำ กำหนดให้ main plot คือพันธุ์สุพรรณบุรี 60 และ กข. 10 และ sub plot คือวิธีจัดการเก็บเกี่ยวโดยเก็บเกี่ยวข้าวที่ระยะสุกแก่ทางสรีรวิทยาแล้วนวด และตากในร่ม ปล่อยให้ข้าวแห้งในแปลงจนถึงระยะการเก็บเกี่ยว พ่นสารไดเมทธิพิน 500 มิลลิลิตรต่อเฮกตาร์เพื่อใช้เป็นสารลดความชื้นที่ระยะสุกแก่ทางสรีรวิทยา และพ่นสารไดเมทธิพิน 750 มิลลิลิตรต่อเฮกตาร์เพื่อใช้เป็นสารลดความชื้นที่ระยะสุกแก่ทางสรีรวิทยา และ sub-sub plot คือ จำนวนวันหลังดอกบานทุกๆ 2 วัน ตั้งแต่ 28 ถึง 40 วัน จากผลการศึกษาพบว่าในด้านความรวดเร็วของการลดความชื้นของเมล็ดข้าวจากระยะ สุกแก่ทางสรีรวิทยาสู่ระดับความชื้น 14 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งเป็นระดับความชื้นขั้นต่ำทีเหมาะสมในการเก็บรักษานั้น การลดความชื้นโดยการพ่นสารไดเมทธิพิน 750 มิลลิลิตรต่อเฮกตาร์ที่ระยะสุกแก่ทางสรีรวิทยเป็นวิธีที่เหมาะสมที่สุดโดยที่วิธีการนี้ใช้ระยะเวลาในการลดความชื้นเพียง 4.25 วัน ในพันธุ์สุพรรณบุรี 60 และ 4 วัน ในพันธุ์ กข.10 รองลงมาคือได้แก่ กรรมวิธีการพ่นไดเมทธิพิน 500 มิลลิลิตรต่อเฮกตาร์ที่ระยะสุกแก่ทางสรีรวิทยา ส่วนกรรมวิธีอื่นๆ ใช้ระยะเวลานานกว่าอย่างมีนัยสำคัญ ในด้านคุณภาพของเมล็ดหลังจากจัดกรรมวิธีแล้วพบว่ากรรมวิธีการเก็บเกี่ยวที่ระยะสุกแก่ทางสรีรวิทยาแล้วนวดแลทำการตกร่ม พันธุ์สุพรรณบุรี 60 ให้เปอร์เซ็นต์ความงอกมาตรฐานเฉลี่ย 96.43 เปอร์เซ็นต์ และมีค่าความแข็งแรงของเมล็ดสูงสุด คือ 26.30 ส่วนพันธุ์ กข.10 มีผลการทดลองคือ เปอร์เซ็นต์ความงอกและค่าความแข็งแรงของเมล็ด 98.50 เปอร์เซ็นต์ และ 29.27 ตามลำดับ ในกรรมวิธีดังกล่าวพบว่ามีเปอร์เซ็นต์การร้าวต่ำกว่ากรรมวิธีอื่นๆ กล่าวคือ 5.75 เปอร์เซ็นต์ ในพันธุ์สุพรรณบุรี 60 และ 4.81 เปอร์เซ็นต์ในพันธุ์ กข.10