ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว

การพัฒนากระบวนการส่งเสริมและถ่ายทอดเทคโนโลยีการปลูกกาแฟอราบิก้าบนที่สูง

พงษ์ศักดิ์ อังกสิทธิ์

รายงานการวิจัย คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2539. 57 หน้า.

2539

บทคัดย่อ

การวิจัยหัวข้อกระบวนการส่งเสริมและถ่ายทอดเทคโนโลยีการปลูกและผลิตกาแฟอราบิกาบนที่สูงนั้น ได้ดำเนินการในปี 1996-97 วิจัยจากความคิดเห็นของเจ้าหน้าที่ส่งเสริมเกษตรที่สูง จำนวนทั้งสิ้น 65 คน จากหน่วยงานต่าง ๆ เช่นกรมประชาสงเคราะห์ กรมส่งเสริมการเกษตรและกรมป่าไม้ เป็นต้น มีหน้าที่รับผิดชอบในการส่งเสริมเกษตรกรชาวเขาปลูกกาแฟบนที่สูงโดยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อการศึกษาความคิดเห็นของเจ้าหน้าที่ส่งเสริมต่อกระบวนการส่งเสริมและถ่ายทอดเทคโนโลยีการปลูกและผลิตกาแฟบนที่สูง 2) เพื่อวิเคราะห์ผลจากความคิดเห็น นำไปพัฒนารูปแบบกระบวนการส่งเสริมและถ่ายทอดเทคโนโลยีการปลูกและผลิตกาแฟอราบิก้าบนที่สูง 3) เพื่อวิเคราะห์ปัญหาการส่งเสริมการปลูกกาแฟอราบิก้าบนที่สูง ผลการวิจัย พบว่าเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรเป็นแหล่งข้อมูลหลักสำคัญ ที่มีอิทธิพลต่อเกษตรกรชาวเขา ในการยอมรับตัดสินใจปลูกกาแฟอราบิก้า การจัดการสวนกาแฟ ตลอดจนการทำกาแฟกะลาและสารกาแฟ ถึงการตลาดกาแฟ รองลงไปได้ได้แก่ เกษตรกรเพื่อนบ้านชาวเขา ซึ่งเป็นแหล่งที่ชาวเขาจะสังเกตการณ์ สื่อสารมวลชน โดยเฉพาะวิทยุกระจายเสียงขาวเขา ตลอดจนหอกระจายข่าวในหมู่บ้านและเอกสารวิชาการในการปลูกกาแฟด้วย วิธีการในการรับข้อมูลทคโนโลยีการปลูกและผลิตกาแฟส่วนใหญ่จะเกิดจากการให้คำแนะนำปรึกษาและการสังเกตการณ์จากสวนกาแฟของเกษตรกรชาวเขาเพื่อนบ้านและการฝึกอบรมจากศูนย์วิจัยและพัฒนากาแฟบนที่สูง ตลอดจนโครงการพัฒนาที่สูงต่าง ๆ เอกสารคำแนะนำเป็นอีกแหล่งหนึ่งที่เกษตรกรชาวเขาสามารถจะเรียนและฝึกปฏิบัติด้วยตนเองได้ สาระของข้อมูลในการสร้างความรู้ความเข้าใจและความชำนาญในการปลูก และผลิตกาแฟจะเป็นไปตามลำดับการของกระบวนการส่งเสริมและถ่ายทอดเทคโนโลยีการปลูกและผลิตกาแฟบนที่สูง ซึ่งสามารถนำไปพัฒนาเป็นรูปแบบ (Model) ปัญหาการส่งเสริมการส่งภาษาในการสื่อสารสร้างความรู้เป็นปัญหาสำคัญในการทำความเข้าใจและความรู้แก่ชาวเขาอย่างลึกซึ้งได้ การสามารถใช้ภาษาชาวเขาในการให้คำแนะนำปรึกษา และการฝึกอบรมถ่ายทอดความรู้จะสามารถกระตุ้นความกระตือรือร้นความเข้าใจของชาวเขาได้เป็นอย่างดี และระดับการศึกษาของชาวเขาก็ยังคงเป็นปัญหาในการส่งเสริมเกษตรบนที่สูง ซึ่งจะอยูไกลและมักจะเป็นอุปสรรคในการติดต่อสื่อสารมากและนอกจากนี้ปัญหาในการจัดการเกี่ยวกับการส่งเสริมปลูกกาแฟอราบิก้าที่สำคัญ คือ ปัญหาในการกำหนดนโยบายและแนวทางของรัฐในการสนับสนุนส่งเสริมปลูกกาแฟอราบิก้าบนที่สูง ทั้งในด้านปัจจัยการผลิต เครดิตสินเชื่อและการตลาด ยังไม่แน่นอนและชัดเจน อันย่อมจะมีผลต่อสภาวะการส่งเสริมการปลูกและผลิตกาแฟอราบิก้าบนที่สูงำด้เป็นอย่างยิ่ง