การรักษาคุณภาพข้าวเปลือกชื้นโดยการอบแห้งและการระบายอากาศ
วทัญญู ชัยวัฒน์พงศกร
วิทยานิพนธ์ (วศ.ม. เทคโนโลยีอุณหภาพ) มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี, 2544. 76 หน้า
2544
บทคัดย่อ
การศึกษาอิทธิพลของการระบายอากาศผ่านกองข้าวเปลือกชื้นต่อคุณภาพการเก็บรักษา ทำการทดลองโดยระบายอากาศอย่างต่อเนื่องใช้อัตราการไหลของอากาศ 0.65, 0.93 และ 1.20 ลูกบาศก์เมตร/นาที-ลูกบาศก์เมตรของข้าวเปลือก ผ่านกองข้าวเปลือกสูง 1 เมตร ซึ่งมีความชื้นเริ่มต้น 18.5%, 20.1% และ 20.2% มาตรฐานเปียก ตามลำดับ จนเหลือความชื้นสุดท้ายประมาณ 14% มาตรฐานเปียก ผลการทดลองแสดงให้เห็นว่า วิธีการดังกล่าวสามารถลดความชื้นในกองข้าวเปลือกได้ ที่อัตราการไหลของอากาศ 0.93 และ 1.20 ลูกบาศก์เมตร/นาที-ลูกบาศก์เมตรของข้าวเปลือก สามารถรักษาคุณภาพในด้านเปอร์เซ็นต์ต้นข้าว, ความขาว และความเสียหายของเมล็ดให้อยู่ในเกณฑ์ดี อย่างไรก็ตามสำหรับอัตราการไหลของอากาศ 0.65 ลูกบาศก์เมตร/นาที-ลูกบาศก์เมตรของข้าวเปลือก เมื่อสิ้นสุดการทดลองพบว่า เกิดเชื้อราขึ้นที่ชั้นบนสุดของกองข้าวเปลือกแต่คุณภาพของข้าวยังอยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับได้ สำหรับการวิเคราะห์ด้านพลังงานพบว่า พลังงานที่ใช้สำหรับอัตราการไหล 0.65, 0.93 และ 1.20 ลูกบาศก์เมตร/นาที-ลูกบาศก์เมตรของข้าวเปลือก คือ 0.09, 0.14 และ 0.19 เมกกะจูลต่อกิโลกรัมน้ำที่ระเหย และพลังงานที่ได้จากการหายใจของเมล็ดพืช คือ 3.59, 3.29 และ 3.54 เมกกะจูลต่อกิโลกรัมน้ำที่ระเหย ตามลำดับ
สำหรับผลของอุณหภูมิที่ใช้ในการอบแห้งต่อคุณภาพของข้าวเปลือกชื้น ในการทดลองใช้เครื่องอบแห้งแบบฟลูอิไดซ์เบด โดยใช้อุณหภูมิลมร้อน 40-150 °C ความเร็วลม 2.5 เมตรต่อวินาที เพื่อลดความชื้นของข้าวเปลือกจาก 24.9% มาตรฐานเปียก จนถึง 18+0.5% มาตรฐานเปียก จากนั้นนำไปเก็บในที่อับอากาศ 30 นาที แล้วจึงนำไปผ่านการเป่าเย็นด้วยอากาศแวดล้อมด้วยความเร็วประมาณ 0.5 เมตรต่อวินาที (300ลูกบาศก์เมตร/นาที-ลูกบาศก์เมตรของข้าวเปลือก) เป็นเวลา 30 นาที ปรากฏว่า เปอร์เซ็นต์ต้นข้าวเมื่อใช้อุณหภูมิลมร้อนที่ 150 °C มีค่าสูงสุด แต่ความขาวที่ได้จะน้อยกว่าการอบแห้งด้วยอุณหภูมิต่ำ แต่ยังอยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับได้