ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว

ผลของการแช่เมล็ดในน้ำแล้วทำให้แห้งต่อความมีชีวิต ความแข็งแรง และอายุการเก็บรักษาของเมล็ดพันธุ์ข้าว กข 23 และขาวดอกมะลิ 105

วิไล จันทร์ศรีพิบูล

วิทยานิพนธ์ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (เกษตรศาสตร์)สาขาพืชไร่ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2531. 81 หน้า.

2531

บทคัดย่อ

   การศึกษาผลของอุณหภูมิและระยะเวลาในการแช่เมล็ดพันธุ์ข้าวในน้ำแล้วทำให้แห้งต่อความงอกและความแข็งแรงของเมล็ดได้ดำเนินการในปี 2527 และ 2528 โดยนำเมล็ดพันธุ์ข้าวกข 23 และขาวดอกมะลิ 105 ไปแช่ในน้ำที่มีอุณหภูมิต่างกัน 3 ระดับ คือ 20, 30 และ 40 องศาเซลเซียส และใช้ระยะเวลาในการแช่น้ำต่างกัน 3 ระยะ คือ 6, 12 และ 24 ชั่วโมง หลังจากนั้นนำเมล็ดพันธุ์ข้าวมาตากให้แห้งจนความชื้นภายในเมล็ดลดลงเท่ากับความชื้นก่อนแช่น้ำ นำเมล็ดไปทดสอบความงอกโดยวิธีทดสอบความงอกมาตรฐานและความแข็งแรงของเมล็ดโดยวิธีเร่งอายุของเมล็ด ดัชนีการงอกของเมล็ด อัตราการเจริญเติบโตของรากและลำต้น และน้ำหนักแห้งของต้นกล้า เปรียบเทียบกับเมล็ดที่ไม่แช่น้ำ พบว่าการแช่เมล็ดในน้ำแล้วทำให้แห้งทำให้เมล็ดข้าวทั้งสองพันธุ์มีความงอกและความแข็งแรงสูงกว่าเมล็ดที่ไม่แช่น้ำ เมล็ดพันธุ์ข้าวซึ่งแช่น้ำที่อุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียส 24 ชั่วโมง และที่อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส 6 ชั่วโมง มีความงอกและความแข็งแรงหลังการแช่สูงสุด และจากการศึกษาผลของการแช่เมล็ดในน้ำแล้วทำให้แห้งต่อความยาวนานในการเก็บรักษาของเมล็ดพันธุ์ข้าว โดยการนำเมล็ดพันธุ์ข้าว กข 23 และขาวดอกมะลิ 105 ซึ่งแช่น้ำที่อุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียส 24 ชั่วโมง และ 30 องศาเซลเซียส 6 ชั่วโมง และเมล็ดที่ไม่แช่น้ำ (1) ไปเก็บรักษาในสภาพอุณหภูมิห้องเป็นเวลา 1ปี และ (2) นำเมล็ดไปเร่งอายุให้เสื่อมคุณภาพที่อุณหภูมิ 40 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์ 100 เปอร์เซ็นต์ เป็นเวลา 6 และ 9 วัน พบว่าการแช่เมล็ดในน้ำที่อุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียส 24 ชั่วโมง ทำให้เมล็ดมีความงอกและความแข็งแรงลดลงเร็วกว่าเมล็ดที่ไม่แช่น้ำ นอกจากนี้ยังพบว่าข้าวพันธุ์ กข 23 เสื่อมคุณภาพเร็วกว่าพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 ส่วนเมล็ดพันธุ์ข้าวซึ่งแช่น้ำที่อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส นาน 6 ชั่วโมง มีความงอกและความแข็งแรงลดลงช้ากว่าเมล็ดที่ไม่แช่น้ำ และข้าวพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 ตอบสนองต่อการแช่น้ำมากกว่าพันธุ์ กข 23 ฉะนั้นอุณหภูมิและระยะเวลาที่เหมาะสมในการแช่เมล็ดแล้วทำให้แห้งเพื่อให้เมล็ดข้าวมีคุณภาพดีขึ้นคือที่อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส นาน 6 ชั่วโมง