การประเมินวิธีการจัดการจับกุ้งที่มีผลต่อผลผลิต และผลตอบแทนทางเศรษฐกิจของระบบข้าว-กุ้ง ในลุ่มน้ำโขงของเวียตนาม
ตวิ๋น ควาง เหงียน
วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต. เกษตรศาสตร์ (เกษตรศาสตร์เชิงระบบ) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 111 หน้า.
2536
บทคัดย่อ
การประเมินวิธีการจัดการจับกุ้งที่มีผลต่อผลผลิต และผลตอบแทนทางเศรษฐกิจของระบบข้าว-กุ้ง ในลุ่มน้ำโขงของเวียตนาม
การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำมีบทบาทสำคัญทางเศรษฐกิจในสามเหลี่ยมลุ่มน้ำโขงของเวียตนาม โดยเฉพาะการเลี้ยงกุ้งในระบบข้าวเป็นการเกษตรผสมผสานแผนใหม่ที่สร้างรายได้เพิ่มให้แก่ชาวนาอย่างไรก็ตาม ระบบการผลิตดังกล่าวจำต้องได้รับการปรับปรุงก่อนที่ศักยภาพจะแสดงออกอย่างเต็มที่ การวิจัยนี้เพื่อศึกษาทางเลือกของวิธีการจับกุ้ง เพื่อปรับปรุงผลผลิตและขนาดของกุ้งในระบบข้าว-กุ้ง งานทดลองภาคสนามมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลของวิธีการจับกุ้งต่อผลิตภาพและขนาดของกุ้ง เพื่อศึกษาผลของวิธีการจับกุ้งต่อสภาพแวดล้อมในระบบข้าว-กุ้ง และเพื่อวัดผลของวิธีการจับกุ้งต่อผลผลิตข้าวและผลตอบแทนทางเศรษฐกิจในระบบข้าว-กุ้ง งานทดลองได้เปรียบเทียบการปลูกข้าวอย่างเดียว (T0) กับระบบข้าว-กุ้ง กุ้งได้ถูกเพาะเลี้ยงในนาข้าว ซึ่งมี 3 วิธีการจับ ได้แก่ วิธีแรก เพาะเลี้ยงกุ้งตั้งแต่เดือนเมษายน และจับครั้งเดียวเมื่อสิ้นเดือน พฤศจิกายน (T1) วิธีที่สอง จับกุ้งขนาดเบอร์ 1 และเบอร์ 2 ในเดือนกรกฎาคม และใส่เพิ่มเติมด้วยจำนวนที่เท่ากัน (T2) และวิธีที่สาม จับกุ้งทุกขนาดในเดือนกรกฎาคมและใส่เพิ่มด้วยจำนวนที่เท่ากัน (T3) ทั้งสามวิธีจะเก็บเกี่ยวกุ้งครั้งสุดท้ายพร้อมกันในเดือนพฤศจิกายน พร้อมกันนั้นได้ประเมินผลผลิตของข้าวและกุ้ง จำนวนและขนาดของกุ้ง และผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ การทดลองได้กระทำในพื้นที่เกษตรกรที่อำเภอฟงเฉียบ จังหวัดคันเธอ นอกจากนี้ได้สุ่มเก็บข้อมูลผลผลิตกุ้ง และข้าวจากเกษตรกร 10 ราย ในพื้นที่ใกล้เคียง เพื่อเปรียบเทียบกับผลงานทดลอง ผลการทดลองพบว่าวิธีการจับกุ้งแบบที่ 3 ให้ผลผลิตกุ้งสูงสุด 197 กก./เฮกตาร์ และมีจำนวนขนาดกุ้งเบอร์ 2 สูงสุด 4,420 ตัว/เฮกตาร์ ฤดูฝน (สิงหาคม-พฤศจิกายน) เป็นช่วงเวลาที่เหมาะสมสำหรับการเพาะเลี้ยงกุ้งในนาข้าวมากกว่าต้นฤดูฝน (เมษายน-กรกฎาคม) อัตราการเพิ่มน้ำหนักของกุ้งในฤดูฝนเท่ากับ 0.22 กรัม/วัน ในขณะที่ในต้นฤดูฝนเท่ากับ 0.14 กรัม/วัน อย่างไรก็ตามช่วงเวลาการเพาะเลี้ยงกุ้งไม่นานพอที่จะชี้ให้เป็นผลกระทบของวิธีการต่อสภาพแวดล้อมในระบบข้าว-กุ้ง ผลผลิตข้าวในระบบข้าว-กุ้ง ไม่แตกต่างไปจากผลผลิตข้าวที่ปลูกข้าวอย่างเดียว ผลผลิตรวมของข้าวและกุ้งทั้งปีเฉลี่ย 8.0 ตัน/เฮกตาร์ และ 161 กก./เฮกตาร์ ในแปลงทดลอง ในขณะที่ผลผลิตเฉลี่ยของข้าวและกุ้งในแปลงเกษตรกรเท่ากับ 4.5 ตัน/เฮกตาร์ และ 98 กก./เฮกตาร์ ตามลำดับ วิธีการจับกุ้งแบบที่ 3 ให้ผลตอบแทนสูงสุดเท่ากับ $663 เหรียญสหรัฐ นอกจากนี้ ระบบข้าว-กุ้งให้ผลตอบแทนเฉลี่ย $582 ในขณะที่ระบบข้าวอย่างเดียวให้ผลตอบแทนเพียง $308 เหรียญสหรัฐ