ผลของ 1-Methylcyclopropene (1-MCP) สภาพดัดแปลงบรรยากาศ (MAP) และอุณหภูมิสลับต่อคุณภาพและอายุการใช้งานของคาร์เนชันกระถาง (Dianthus caryophyllus L.)
ชัยรัตน์ บูรณะ
วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (เทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว) คณะทรัพยากรชีวภาพและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี. 102 หน้า. 2551.
2551
บทคัดย่อ
ดอกคาร์เนชัน (Dianthus caryophyllus L.) เป็นพืชที่ไวต่อการตอบสนองต่อเอทิลีน และเกิดการสูญเสียคุณภาพอย่างรวดเร็วในระหว่างการขนส่งหรือการเก็บรักษา โดยเอทิลีนทั้งจากภายในและภายนอกสามารถชักนำให้เกิดการเสื่อมสภาพในดอกคาร์เนชันได้ ดังนั้นการทดลองนี้จึงทำการศึกษาผลของ 1-methylcyclopropene (1-MCP) และสภาพดัดแปลงบรรยากาศ (MAP) ร่วมกับการใช้อุณหภูมิสลับเพื่อชะลอการเสื่อมสภาพของดอกคาร์เนชันกระถาง โดยพบว่าการใช้ MAP เพียงอย่างเดียวและการใช้ MAP ร่วมกับ 1-MCP ที่ระดับความเข้มข้น 1 µL.L-1 สามารถชะลอการผลิตเอทิลีนและชะลอการเหี่ยวของดอกคาร์เนชันกระถางได้ นอกจากนี้ยังพบว่าการใช้ MAP ร่วมกับ 1-MCP ที่ระดับความเข้มข้น 1 µL.L-1โดยควบคุมอุณหภูมิสลับที่ระดับ 12/7 องศาเซลเซียส (กลางวัน/ กลางคืน) เป็นระยะเวลา 2 วัน สามารถยืดอายุการใช้งานของดอกคาร์เนชันกระถางพันธุ์ ‘Scarlet’ ได้อย่างมีนัยสำคัญถึง 6.4 วัน ในขณะที่ดอกคาร์เนชันกระถางที่บรรจุในกล่องกระดาษลูกฟูก (ชุดควบคุม) มีอายุการใช้งานเพียง 5.3 วัน และจากการศึกษาการแสดงออกของยีนที่เกี่ยวข้องกับการผลิตเอทิลีนที่วงเกสรเพศเมียได้แก่ DC-ACS1 DC-ACS2 และ DC-ACS3 และที่กลีบดอกได้แก่ DC-ACO1พบว่าการใช้ MAP เพียวอย่างเดียวและการใช้ MAP ร่วมกับ 1-MCP ที่ระดับความเข้มข้น 1µL.L-1สามารถชะลอการแสดงออกของยีน DC-ACS1เมื่อเปรียบเทียบกับชุดควบคุมซึ่งพบว่ามีการแสดงออกของยีน DC-ACS1มากที่สุดในวันที่ 3 ถึงวันที่ 5 ของการเก็บรักษา อย่างไรก็ตามยีน DC-ACS2 ในชุดควบคุมมีการแสดงออกน้อยกว่าการใช้ MAP เพียงอย่างเดียวและการใช้ MAP ร่วมกับ 1-MCP ที่ระดับความเข้มข้น 1µL.L-1ในขณะที่ยีน DC-ACS3 ในชุดควบคุมมีการแสดงออกมากกว่าการใช้ MAP เพียงอย่างเดียวและการใช้ MAP ร่วมกับ 1-MCP ที่ระดับความเข้มข้น 1µL.L-1 ตลอดระยะเวลาการทดลอง นอกจากนี้ยังพบว่ามีการแสดงออกของยีน DC-ACO1 ในชุดควบคุมมากกว่าการใช้ MAP เพียงอย่างเดียวและ MAP ร่วมกับ 1-MCP ที่ระดับความเข้มข้น 1µL.L-1ในวันที่ 3 ของการเก็บรักษา ในขณะที่การใช้ MAP เพียงอย่างเดียวและ MAP ร่วมกับ 1-MCP ที่ระดับความเข้มข้น 1µL.L-1สามารถชะลอการแสดงออกของยีน DC-ACO1ได้ โดยพบการแสดงออกของยีน DC-ACO1ในวันที่ 7และ 9 ของการเก็บรักษา ตามลำดับ การศึกษาผลของ 1-MCP ในรูป EthylBlocâ sachet ในการปรับปรุงคุณภาพและอายุการใช้งานของดอกคาร์เนชันกระถาง พบว่าการใช้ EthylBlocâ sachetสามารถยืดอายุการใช้งานของดอกคาร์เนชันกระถางพันธุ์ ‘Scarlet’ และ ‘My fair lady’ ได้นานกว่าชุดควบคุมอย่างมีนัยสำคัญถึง 2.4 และ 1.7 วัน ตามลำดับ แต่การใช้ EthylBlocâ sachetไม่มีผลต่อคุณภาพและอายุการใช้งานของดอกคาร์เนชันกระถางพันธุ์ ‘Lemon soft’