อิทธิพลของขนาดเมล็ดที่มีผลต่อการเจริญเติบโต ผลผลิต และคุณภาพถั่วลิสงพันธุ์ขอนแก่น 60-3
มานิต เพ็ญสุข
วิทยานิพนธ์ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพืชศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 2542. 70 หน้า.
2542
บทคัดย่อ
- การศึกษาอิทธิพลของขนาดเมล็ดที่มีผลต่อการเจริญเติบโต
ผลผลิต และคุณภาพถั่วลิสงพันธุ์ขอนแก่น 60-3 โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาการเจริญเติบโต
ผลผลิตและสัดส่วนของขนาดเมล็ดเมื่อปลูกจากเมล็ดพันธุ์ขนาดต่าง ๆ กัน โดยได้ดำเนินการปลูกในช่วงฤดูแล้งและฤดูฝนอยู่
3 สถานที่ คือ ฤดูที่ 1 ได้ปลูกที่ บ้านทรัพย์เจริญ ตำบลสามัคคี อำเภอร่องคำ จังหวัดกาฬสินธุ์
ระหว่างเดือนมกราคมถึงเดือนพฤษภาคม 2540 ฤดูที่ 2 ปลูกที่ศูนย์วิจัยการเกษตรภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ตำบลท่าพระ อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น ระหว่างเดือนกรกฎาคมถึงเดือนตุลาคม 2540
และฤดูที่ 3 ปลูกที่บ้านโพนงาม ตำบลโพนงาม อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ ระหว่างเดือนธันวาคม
2540 ถึงเดือนพฤษภาคม 2541 โดยเมล็ดพันธุ์ที่ใช้ปลูกในฤดูที่ 1 ได้ผ่านการคัดขนาดผ่านตะแกรงรูรี
(slot) เมล็ดใหญ่มีขนาด 21.5/64x3/4 นิ้ว เมล็ดกลางมีขนาด 18/64x3/4 นิ้ว เมล็ดเล็กมีขนาด
16/64x3/4 นิ้ว และเมล็ดที่ไม่มีการคัดขนาด (เมล็ดคละ) โดยมีขนาดของแปลงย่อย 11.50x28
เมตร ทำการทดลองแบบ RCBD 3 ซ้ำ ฤดูที่ 2 ใช้เมล็ดพันธุ์ที่ได้จากการปลูกทดสอบในฤดูที่
1 โดยคัดเฉพาะเมล็ดตามขนาดของเมล็ดพันธุ์ที่ใช้ในฤดูที่ 1 คือคัดเมล็ดขนาดใหญ่จากแปลงที่ปลูกด้วยเมล็ดพันธุ์ขนาดใหญ่ในฤดูที่
1 เมล็ดขนาดกลาง เล็กและคละทำการคัดขนาดเช่นเดียวกันกับเมล็ดขนาดใหญ่ดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น
มีขนาดของแปลงย่อย 6x6 เมตร ทำการทดลองแบบ RCBD 4 ซ้ำ และในฤดูที่ 3 ใช้เมล็ดที่ได้จากการปลูกทดสอบในฤดูที่
2 มาปลูกต่อในฤดูที่ 3 โดยทำการคัดเลือกขนาดเมล็ด วิธีการและปลูกเช่นเดียวกันกับฤดูที่
2
- ผลการทดลองพบว่า การใช้เมล็ดขนาดต่างๆ กันทำให้น้ำหนักแห้งรวมทั้งต้นของถั่วลิสงมีความแตกต่างกันทางสถิติเมื่อหลังงอกจนถึง 56, 42 และ 28 วัน ในฤดูปลูกที่ 1, 2 และ 3 ตามลำดับ หลังจากนั้นไม่พบความแตกต่างของน้ำหนักแห้งรวมทั้งต้นของถั่วลิสงจนถึงช่วงเก็บเกี่ยว ดัชนีพื้นที่ใบของถั่วลิสงจะมีค่าเพิ่มขึ้นตามอายุของถั่วลิสง โดยช่วงแรกถั่วลิสงจะมีการพัฒนาการของพื้นที่ใบที่ช้าและเวลาต่อมาพื้นใบจะเพิ่มขึ้นจนถึงสูงที่สุดเป็น 2.94 และ 2.10 เมื่ออายุ 70 และ 84 วันหลังงอก ในฤดูปลูกที่ 2 และ 3 ตามลำดับ ซึ่งไม่พบความแตกต่างทางสถิติจากการใช้เมล็ดขนาดต่างๆ กันในการปลูกทั้ง 2 ฤดู ส่วนค่าดัชนีการเก็บเกี่ยวในฤดูแล้งคือฤดูปลูกที่ 1 และ 3 มีค่าเท่ากับ 0.27 และ 0.28 ตามลำดับ ซึ่งมากกว่าค่าดัชนีการเก็บเกี่ยวของถั่วลิสงซึ่งปลูกในฤดูฝน (ฤดูที่ 2) ซึ่งมีค่าเท่ากับ 0.13 แต่ไม่พบความแตกต่างทางสถิติเมื่อเปรียบเทียบค่าดัชนีการเก็บเกี่ยวของถั่วลิสงซึ่งปลูกด้วยขนาดเมล็ดต่างกันภายในฤดูปลูกเดียวกัน
- การปลูกด้วยเมล็ดพันธุ์ที่มีขนาดแตกต่างกันไม่มีผลต่อผลผลิตภายในฤดูเดียวกันของการปลูกถั่วลิสงในฤดูที่ 1 ฤดูที่ 2 และฤดูที่ 3 ส่วนองค์ประกอบผลผลิตบางประการ พบว่าจำนวนต้น/พื้นที่เก็บเกี่ยว, จำนวนฝัก/ต้น, จำนวนเมล็ด/ฝัก และ 100 เมล็ด ไม่มีความแตกต่างกันทั้ง 3 ฤดูปลูก ยกเว้นลักษณะน้ำหนัก 100 เมล็ดของถั่วลิสงจากฤดูปลูกที่ 2 การปลูกด้วยเมล็ดใหญ่ให้น้ำหนัก 100 เมล็ดมากกว่าการปลูกด้วยเมล็ดขนาดอื่นๆ ผลผลิตฝักแห้งของถั่วลิสงพันธุ์ขอนแก่น 60-3 อยู่ระหว่าง 188-282, 254-326 และ 300-375 กิโลกรัม/ไร่ เมื่อปลูกถั่วลิสงในฤดูที่ 1, 2 และ 3 ตามลำดับ ซึ่งไม่พบความแตกต่างทางสถิติเมื่อปลูกด้วยขนาดเมล็ดแตกต่างกัน เมื่อเปรียบเทียบในฤดูปลูกเดียวกัน สัดส่วนของขนาดเมล็ดใหญ่ กลาง เล็ก และคละ ไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติเมื่อเปรียบเทียบภายในฤดูเดียวกันทั้ง 3 ฤดูปลูก