การศึกษาแนวทางชะลอการเสื่อมคุณภาพข้าวเปลือกความชื้นสูง โดยการฝังท่อระบายความร้อนออกจากกองข้าว
ศรีสมร ทวีโชคชาญชัย
วิทยานิพนธ์ (วศ.ม.) สาขาวิชาเครื่องจักรกลเกษตร บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 2540. 143 หน้า.
2540
บทคัดย่อ
การศึกษาแนวทางชะลอการเสื่อมคุณภาพข้าวเปลือกความชื้นสูงโดยการฝังท่อระบายความร้อนออกจากกองข้าว
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาแนวทางชะลอการเสื่อมคุณภาพข้าวเปลือกความชื้นสูง
โดยการฝังท่อเพื่อระบายอากาศออกจากกองข้าว ในระหว่างที่ไม่สามารถทำการตากหรืออบลดความชื้นได้
ซึ่งแบ่งการศึกษาออกเป็น การศึกษาเบื้องต้นเพื่อหารูปแบบและความเป็นไปได้ในการระบายอากาศโดยการฝังท่อ
การศึกษาเพื่อปรับปรุงวิธีการฝังท่อให้สามารถระบายอากาศได้ดีขึ้น และการศึกษาภาคสนาม
โดยมีค่าชี้ผลการศึกษาคือ อุณหภูมิ ณ ตำแหน่งต่างๆ ในกองข้าว เปอร์เซ็นต์ต้นข้าว
เปอร์เซ็นต์ข้าวสารรวม และเปอร์เซ็นต์ความขาวของข้าวสาร ซึ่งมีผลการทดลองดังนี้
การศึกษาเบื้องต้นพบว่า การฝังท่อระบายอากาศทำให้ได้เปอร์เซ็นต์ต้นข้าว
และเปอร์เซ็นต์ข้าวสารรวมใใกล้เคียงกันกับข้าวที่ไม่ฝังท่อระบายอากาศ แต่สิ่งที่เห็นได้ชัดคือ
การที่อุณหภูมิภายในกองข้าวที่มีการฝังท่อระบายอากาศต่ำกว่ากองข้าวที่ไม่มีการระบายอากาศถึง
18.17 องศาเซลเซียส ซึ่งส่งผลให้สีของข้าวต่างกันอย่างเห็นได้ชัด โดยได้เปอร์เซ็นต์ความขาวของข้าวสารสูงกว่าข้าวที่ไม่ระบายอากาศ
5.82 ถึง 16.50 เปอร์เซ็นต์ และมีความขาวน้อยกว่าข้าวที่ตากแผ่เพียง 3
เปอร์เซ็นต์
การศึกษาเพื่อปรับปรุงวิธีการฝังท่อระบายอากาศให้ดีขึ้นพบว่า
การฝังท่อเจาะรูทำให้ได้เปอร์เซ็นต์ต้นข้าวต่ำกว่ากองข้าวที่ไม่มีการฝังท่อระบายอากาศเล็กน้อย
ส่วนเปอร์เซ็นต์ข้าวสารรวมของทุกการทดลองใกล้เคียงกัน แต่การไม่ฝังท่อระบายอากาศ
ทำให้อุณหภูมิภายในกองสูงกว่ากองข้าวที่มีการฝังท่อระบายอากาศประมาณ 28
องศาเซลเซียส ซึ่งส่งผลให้เปอร์เซ็นต์ความขาวของข้าวสารต่ำกว่าข้าวที่มีการฝังท่อระบายอากาศและข้าวจากตากแผ่
กาศึกษาภาคสนาม ทดสอบกับข้าวพันธุ์ขาวดอกมะลิ
105 ณ ตำบลสระคู อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด โดยกองข้าวบนโครงไม้ไผ่ยกพื้นโปร่ง
เปรียบเทียบกับข้าวที่ไม่มีการระบายอากาศ และข้าวตากแผ่ พบว่าข้าวเปลือกที่มีความชื้นสูงหากไม่มีการระบายอากาศ
มีเปอร์เซ็นต์ ต้นข้าวสูงกว่าข้าวที่มีการระบายอากาศ และข้าวจากการตากแผ่ แต่มีความขาวของข้าวสารต่ำกว่าข้าวจากกองที่มีการระบายอากาศ
และข้าวจากการตากแผ่ถึง 18.34 และ 22.00 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ
ดังนั้นเมื่อพิจารณาผลการทดลองโดยรวมแล้วพบว่า
การระบายอากาศร้อนออกจากกองข้าว โดยการกองข้าวบนโครงไม้ไผ่ยกพื้นโปร่ง เป็นวิธีที่สามารถชะลอการเสื่อมคุณภาพข้าวที่มีความชื้นสูงได้โดยไม่ทำให้คุณภาพของข้าวลดลงมากนั