อิทธิพลของความชื้นและการตกกระทบของเมล็ดที่มีต่อคุณภาพ และความสามารถในการเก็บรักษาของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง สจ. 5 ที่ได้จากการปลูกในอัตราที่แตกต่างๆ กัน 2 ระดับ
สวัสดิ์ หาญปราบ
วิทยานิพนธ์ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (เกษตรศาสตร์) สาขาพืชไร่ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2535, 104 หน้า.
2535
บทคัดย่อ
การทดลองนี้ศึกษาอิทธิพลของความชื้นของเมล็ดและพื้นผิวการตกกระทบในระหว่างกระบวนการปรับปรุงสภาพ (seed processing) ที่มีต่อคุณภาพและความสามารถในการเก็บรักษาของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง สจ.5 ที่ได้จากการปลูกในอัตราที่แตกต่างกัน 2 ระดับ ทำการทดลองในฤดูแล้งปี 2533 ณ แปลงขยายพันธุ์พืช และโรงงานปรับปรุงสภาพเมล็ดพันธุ์ของศูนย์ขยายพันธุ์พืชที่ 17 อ.เมือง จ.ขอนแก่น ใช้แผนการทดลองแบบ split-split plot มี 4 ซ้ำ ผลของการศึกษาพบว่าการปลูกถั่วเหลือง สจ.5 อัตราปลูก 10 และ 23 กิโลกรัมเมล็ดต่อไร่ (จำนวนต้นกล้า 30.48 และ 75.59 ต้นต่อตารางเมตร) ไม่มีผลทำให้ผลผลิต คุณภาพของเมล็ดพันธุ์และความสามารถในการเก็บรักษาแตกต่างกัน แต่มีจำนวนฝักต่อต้นสัดส่วนเมล็ดเสีย และการกระจายของขนาดเมล็ดแตกต่างกัน
คุณภาพและความสามารถในการเก็บรักษาของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง สจ.5 ที่ผ่านการลำเลียงด้วยสายพานลำเลียงแบบกระพ้อ (bucket elevator) ที่ระดับความชื้น 8, 10, 12 และ 14 เปอร์เซ็นต์ โดยตกกระทบบนกองเมล็ดและบนโลหะ พบว่าการลำเลียงเมล็ดถั่วเหลืองด้วยสายพานลำเลียงแบบกระพ้อมีผลทำให้เปอร์เซ็นต์ความงอก ความแข็งแรงของเมล็ดโดยการเร่งอายุ และความมีชีวิตของเมล็ดลดลง และมีเปอร์เซ็นต์เมล็ดเสียหายเพิ่มขึ้น โดยที่ระดับความชื้นของเมล็ด 8 เปอร์เซ็นต์ มีผลทำให้เมล็ดได้รับความเสียหายสูงสุด เมล็ดพันธุ์ที่ผ่านการลำเลียงที่ระดับความชื้นของเมล็ด 14 เปอร์เซ็นต์ แล้วตากให้ความชื้นลดลงเหลือ 9.5 เปอร์เซ็นต์ พบว่าเมล็ดมีความสามารถในการเก็บรักษาต่ำสุด การลำเลียงที่ระดับความชื้น 10-12 เปอร์เซ็นต์ เมล็ดมีคุณภาพและความสามารถในการเก็บรักษาที่ดีที่สุด อัตราปลูกที่แตกต่างกันแม้ว่าจะไม่ทำให้ความงอกแตกต่างกันในระหว่างการเก็บรักษา แต่มีแนวโน้มที่จะทำให้ความแข็งแรงลดลงเร็วขึ้น หากปลูกถั่วเหลืองโดยใช้อัตราความหนาแน่นสูง ส่วนพื้นผิวการตกกระทบของเมล็ดที่แตกต่างกันนั้น พบว่าให้ผลด้านคุณภาพและความสามารถในการเก็บรักษาไม่แตกต่างกัน สำหรับความทนทานต่อการตกกระทบของเมล็ดพบว่าเมล็ดที่ได้จากการปลูกถั่วเหลืองด้วยความหนาแน่นต่ำมีความทนทานต่อการตกกระทบสูงกว่าเมล็ดที่ได้จากความหนาแน่นสูง