ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว

ความสัมพันธ์ระหว่างการผสมเกสร การผลิตเอทิลีน และการเสื่อมสภาพของกล้วยไม้หวายซีซาร์ 4N

ประภาพร ไชยเจริญ

วิทยานิพนธ์ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (เกษตรศาสตร์) สาขาวิชาพืชสวน คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2539. 82 หน้า

2539

บทคัดย่อ

จากการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการผสมเกสร การผลิตเอทิลีน และการเสื่อมสภาพของกล้วยไม้หวายซีซาร์ 4N พบว่า การผสมเกสรโดยใช้ก้อนเรณูจากดอกกล้วยไม้หวายขาวกลม ทำให้ดอกกล้วยไม้หวายซีซาร์ 4N เสื่อมสภาพอย่างรวดเร็ว (ประมาณ 3-4 วันหลังผสมเกสร) โดยดอกแสดงอาการคว่ำลง กลีบดอกบริเวณปากเปลี่ยนเป็นสีเหลือง จากนั้นกลีบดอกส่วนอื่น ๆ เริ่มเป็นสีเหลืองและลู่ลง และมีเส้นเวนเกิดขึ้นบนกลีบดอก รวมทั้งมีการขยายขนาดของรังไข่ด้วย ในขณะที่การผสมเกสรโดยใช้ก้อนเรณูจากดอกกล้วยไม้หวายซีซาร์ 4N  ทำให้ดอกกล้วยไม้เสื่อมสภาพช้ากว่า (ประมาณ 10-12 วัน หลังผสมเกสร) ส่วนดอกกล้วยไม้ที่ไม่ได้รับการผสมเกสรเสื่อมสภาพในเวลา 13-16 วัน โดยดอกกล้วยไม้เริ่มแสดงอาการเหี่ยวกลีบดอกลู่ลงและเห็นเส้นเวนบนกลีบดอกชัดเจนโดยไม่มีการขยายขนาดของรังไข่ เมื่อผสมเกสรดอกกล้วยไม้หวายซีซาร์ 4N  โดยใช้ก้อนเรณูจากดอกกล้วยไม้หวายขาวกลมที่ผ่านการอบความร้อน พบว่า ดอกกล้วยไม้เสื่อมสภาพช้ากว่าเมื่อผสมเกสรโดยใช้ก้อนเรณูที่ไม่ผ่านการอบความร้อน พบว่า ดอกกล้วยไม้เสื่อมสภาพช้ากว่าเมื่อผสมเกสรโดยใช้ก้อนเรณูที่ไม่ผ่านการอบความร้อน และการวางกระดาษสาบนแอ่งยอดเกสรตัวเมียก่อนผสมเกสร ทำให้ดอกกล้วยไม้เสื่อมสภาพช้ากว่าเมื่อผสมเกสรโดยไม่มีการวางกระดาษสา สำหรับการนำก้อนเรณูออกหลังผสมเกสรนั้น ทำให้การเสื่อมสภาพเกิดขึ้นในระยะเวลาที่ใกล้เคียงกับเมื่อผสมเกสรและไม่นำก้อนเรณูออก เมื่อแช่โคนก้านดอกกล้วยไม้ในสารละลาย ACC พบว่า ดอกกล้วยไม้เสื่อมสภาพในระยะเวลาที่ใกล้เคียงกับดอกกล้วยไม้ที่ได้รับการผสมเกสร และการแช่โคนก้านดอกกล้วยไม้ในสารละลาย AOA สามารถชะลอการเสื่อมสภาพของดอกกล้วยไม้หวายซีซาร์ 4N ที่ได้รับการผสมเกสรโดยใช้ก้อนเรณูจากดอกกล้วยไม้หวายขาวกลมได้ แต่ AOA ไม่สามารถชะลอการเสื่อมสภาพของดอกกล้วยไม้หวายซีซาร์ 4N  ที่ได้รับ ACC จากผลการทดลองแสดงให้เห็นว่าการผสมเกสรทำให้ดอกกล้วยไม้เสื่อมสภาพเร็วกว่าปกติ และการเสื่อมสภาพนี้เกิดจากเอทิลีนที่ดอกกล้วยไม้สร้างขึ้นหลังได้รับการผสมเกสร การผสมเกสรชักนำให้เกิดการสังเคราะห์ ACC เพิ่มขึ้น และมีกิจกรรมของ  ACC oxidase เพิ่มขึ้น ส่งผลให้มีการเพิ่มอัตราการผลิตเอทิลีน