ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว

ผลกระทบของสภาพบรรยากาศที่ดัดแปลงและอุณหภูมิต่ำที่มีต่อคุณภาพและอายุการเก็บรักษาผลมะม่วง (Mangifera indica L.) พันธุ์น้ำดอกไม้

มาโนชญ์ กูลพฤกษี

วิทยานิพนธ์ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (เกษตรศาสตร์) สาขาพืชสวน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2534, 121 หน้า.

2534

บทคัดย่อ

การศึกษาผลกระทบของสภาพบรรยากาศที่ดัดแปลงและอุณหภูมิต่ำที่มีต่อคุณภาพและอายุการเก็บรักษาผลมะม่วงพันธุ์น้ำดอกไม้  ทำการทดลองที่ห้องปฏิบัติการของหน่วยวิจัยพืชผลหลังเก็บเกี่ยว ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน ระหว่างปี พ.ศ. 2532-2533 โดยใช้ผลมะม่วงอายุ 95-100 วันหลังจากดอกบานเต็มที่ เก็บรักษาในถุง polypropylene (PP) ขนาด 12” x 17” หนา 31 m และ polyethylene (PE) 12” x 17” หนา 39 m  ทั้งไม่เจาะรูและเจาะรูเข็มหมุด 8 รู ซึ่งมีและไม่มีสารดูดซับเอทิลีน (ethylene absorbent, EA) และเก็บรักษาที่อุณหภูมิ 10^oซ. ความชื้นสัมพัทธ์ (RH) 90-93% พบว่า ผลมะม่วงที่เก็บรักษาในถุง PP เจาะรูเข็มหมุด 8 รูทั้งที่มีและไม่มี EA มีอายุการเก็บรักษานานกว่าการเก็บรักษาในสภาพอื่น ๆ คือ เก็บรักษาได้นาน 21.7 และ 23.3 วัน ตามลำดับ บรรยากาศภายในถุง PP ดังกล่าวมี CO₂, O₂ และ C₂H₄  เฉลี่ยในระหว่างการเก็บรักษา 12.38-14.94%, 8.91-10.72% และ 0-0.51 ppm ตามลำดับ ถุง PP เจาะรูทั้งหมด 8 รูทั้งที่มีและไม่มี EA สามารถลดการสูญเสียน้ำหนักและการเหี่ยว ชะลอกระบวนการสุกทั้งทางกายภาพและชีวเคมี ลดการเกิดกลิ่นและรสชาติที่ผิดปกติและลดความเสียหายที่เกิดจากอุณหภูมิต่ำ (chilling injury, CI) ของผลมะม่วงได้ ผลมะม่วงที่เก็บรักษาในถุงพลาสติกที่อุณหภูมิ 10^oซ. และวางไว้ให้สุกที่อุณหภูมิห้องมี total soluble solids (TSS), TSS/TA (titratable acidity) ratio, reducing sugars (RS) และ total nonstructural carbohydrates (TNC) ลดลง แต่ TA เพิ่มขึ้นเมื่อการเก็บรักษานานขึ้นในสภาพบรรยากาศดัดแปลงที่อุณหภูมิ 10^oซ. และความเสียหายที่เกิดจาก CO₂(CO₂ injury) และ CI มีความรุนแรงมากขึ้น อาการCI ที่พบ คือ ผิวของผลมีสีน้ำตาลไหม้ เนื้อของผลช้ำหรือมีสีน้ำตาลไหม้ endocarp มีสีดำ seed coat และ cotyledon มีสีคล้ำ CO₂ injury เกิดขึ้นมากในถุง PP ที่ไม่ได้เจาะรู และ CI นั้นเกิดขึ้นน้อยในถุง PP และ PE ที่เจาะรู เมื่อเก็บรักษาผลมะม่วงพันธุ์น้ำดอกไม้ในถุง PP เจาะรูเข็มหมุด 4, 8 และ 12 รู ที่อุณหภูมิ 10^oซ. และ RH 90-93% พบว่า ผลมะม่วงที่เก็บรักษาในถุง PP เจาะรูเข็มหมุด 8 และ 12 รู มีอายุการเก็บรักษาได้นานกว่าการเก็บรักษาในสภาพอื่น ๆ คือ เก็บรักษาได้นานเท่ากัน คือ 23 วัน บรรยากาศภายในถุง PP เจาะรูเข็มหมุด 8 และ 12 รู มี CO₂, O₂ และ C₂H₄  เฉลี่ยในระหว่างการเก็บรักษา 11.60-15.60%, 10.69-13.67% และ 0.15-0.93 ppm ตามลำดับ ถุง PP เจาะรูเข็มหมุด 8 และ 12 รู สามารถลดการสูญเสียน้ำหนัก ลดอาการเหี่ยว ชะลอกระบวนการสุกทั้งทางกายภาพและชีวเคมี และลดการเกิด CI ของผลมะม่วงได้ ผลมะม่วงที่เก็บรักษาในถุงพลาสติกที่อุณหภูมิ 10^oซ. และวางไว้ให้สุกที่อุณหภูมิห้องมี TSS, TSS/TA ratio, วิตามินซี, TNC, total sugars, แป้ง และ b-carotene ลดลง แต่มี TA และ CI เพิ่มขึ้นเมื่อการเก็บรักษานานขึ้นในสภาพบรรยากาศดัดแปลงและอุณหภูมิ 10^oซ. อาการ CI ที่พบ คือ endocarp มีสีดำ seed coat และ cotyledon มีสีคล้ำ และเนื้อของผลมีสีน้ำตาลไหม้ แต่ไม่พบอาการสีน้ำตาลไหม้ที่ผิวของผลและไม่เกิด CO₂ injury