ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว

การยืดอายุปักแจกันของดอกกล้วยไม้หวายยุพดีวัน โดยใช้กลูโคส ซูโครส ไฮดรอกซีควิโนลีนซัลเฟต ซิลเวอร์ไนเตรท และซิลเวอร์ไธโอซัลเฟต

อัจฉรา บุญโรจน์

วิทยานิพนธ์ (วท.ม. (เกษตรศาสตร์)) สาขาพืชสวน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2530, 143 หน้า.

2530

บทคัดย่อ

การศึกษาการยืดอายุปักแจกันของดอกกล้วยไม้หวายยุพดีวัน (Dendrobium Youppadeewan) โดยใช้กลูโคส ซูโครส ไฮดรอกซีควิโนลีนซัลเฟต ซิลเวอร์ไนเตรท และซิลเวอร์ไธโอซัลเฟต ที่ระดับความเข้มข้นต่าง ๆ โดยมีน้ำประปาเป็นตัวทำละลาย ทดลองที่ห้องปฏิบัติการสรีรวิทยา ภาควิชาพืชสวน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตบางเขน ซึ่งเป็นห้องที่ไม่ได้ควบคุมอุณหภูมิและความชื้น (อุณหภูมิ 31.6^oซ. และความชื้นสัมพัทธ์ 57.8% โดยเฉลี่ย) ทดลองตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2528 ถึงตุลาคม พ.ศ. 2529 พบว่า สารละลายซึ่งสามารถยืดอายุปักแจกันของดอกกล้วยไม้หวายยุพดีวันได้นานที่สุดนั้น ประกอบด้วย กลูโคส 4% + ไฮดรอกซีควิโนลีนซัลเฟต 225 มก/ลิตร + ซิลเวอร์ไนเตรท 30 มก/ลิตร โดยทำให้ดอกกล้วยไม้มีอายุปักแจกันนาน 34.7 วัน การบานของดอกตูมเพิ่มขึ้นถึง 74.5% และสามารถชะลอการเหี่ยวครั้งแรกของดอกบานได้นานถึง 17.1 วัน ขณะที่ดอกกล้วยไม้ที่ปักแจกันในน้ำประปามีอายุปักแจกัน 6.1 วัน การบานของดอกตูมเพิ่มขึ้น 7.8% และดอกบานเริ่มเหี่ยวครั้งแรกเมื่อปักแจกันได้ 4.7 วัน

เมื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพของสารละลายสูตรที่ได้จากการทดลองกับสารจากต่างประเทศ คือ Chrysal และ Florever พบว่า ดอกกล้วยไม้หวายยุพดีวันตอบสนองต่อสารละลายสูตรที่ได้จากการทดลองดีกว่า Chrysal และ Florever ดอกกล้วยไม้หวายยุพดีวันจากแหล่งปลูกต่าง ๆ ตอบสนองต่อสารละลายสูตรที่ได้จากการทดลองแตกต่างกัน สารละลายสูตรที่ได้จากการทดลองกับหวายยุพดีวันสามารถยืดอายุปักแจกันหวายปอมปาดัวร์ (D. Pompadour) และหวายขาว (D. Walter Oumae) ได้ด้วย การทดลองทำพัลซิ่งดอกกล้วยไม้หวายยุพดีวันในสารละลายที่มีกลูโคส ไฮดรอกซีควิโนลีนซัลเฟต และซิลเวอร์ไนเตรท ระดับความเข้มข้นต่าง ๆ พบว่า การพัลซิ่งดอกกล้วยไม้ในกลูโคส 10% + ซิลเวอร์ไนเตรท 150 มก/ลิตร + ไฮดรอกซีควิโนลีนซัลเฟต 200 มก/ลิตร นาน 2 ชั่วโมง สามารถยืดอายุดอกกล้วยไม้ได้นาน 11.5 วัน ในขณะที่ดอกกล้วยไม้ที่ไม่ได้รับการพัลซิ่งมีอายุปักแจกัน 5.3 วัน เมื่อใช้สารละลายสูตรที่ได้จากการทดลอง (กลูโคส 4% +HQS 225 มก/ลิตร + AgNO₃ 30 มก/ลิตร) กับดอกกล้วยไม้ที่บรรจุกล่องเพื่อเลียนแบบการส่งออกต่างประเทศเป็นเวลา 3 วัน พบว่า ดอกกล้วยไม้ที่ก้านดอกเสียบในหลอดพลาสติกที่มีสารละลายและนำไปปักแจกันในสารละลายอีกครั้งหลังออกจากกล่องสามารถยืดอายุปักแจกันได้นานที่สุด 58.3 วัน ในขณะที่ดอกกล้วยไม้ที่ปลายก้านดอกอยู่ในหลอดพลาสติกที่มีน้ำประปามีอายุปักแจกันเพียง 7.5 วัน

ดอกกล้วยไม้หวายยุพดีวันที่ปักแจกันในสารละลายกลูโคส 4% +HQS 225 มก/ลิตร + AgNO₃ 30 มก/ลิตร มีอัตราการดูดน้ำและน้ำหนักสดสูงกว่าดอกกล้วยไม้ที่ปักแจกันในน้ำประปา เมื่อย้อมชิ้นส่วนปลายก้านดอกที่ปักแจกันในน้ำประปาและสารละลายด้วย ruthenium red พบว่า ส่วน phloem ของก้านดอกที่ปักแจกันในน้ำประปาและสารละลายสีชมพูเหมือนกัน แสดงว่า มีการสะสมของเพคติน แต่ส่วน xylem ของก้านดอกที่ปักแจกันในน้ำประปามีสีดำคล้ำมากกว่าดอกกล้วยไม้ที่ปักแจกันในสารละลาย แสดงว่า ก้านดอกที่ปักแจกันในน้ำประปามีการอุดตันใน xylem มากกว่า phloem