ผลของสภาพบรรยากาศดัดแปลงต่อคุณภาพและปริมาณน้ำมันหอมระเหยในกะเพราขาว ( Ocimum sanctum L. cv. Kha-o )
ชวนพิศ จิระพงษ์
วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (เทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว) คณะทรัพยากรชีวภาพและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี.81หน้า.2548.
2548
บทคัดย่อ
การศึกษาองค์ประกอบและปริมาณน้ำมันหอมระเหยของกะเพรา 3 สายพันธุ์ของไทย คือ กะเพราขาว กะเพราแดง และกะเพราช้าง ( กะเพราลูกผสม ) พบว่าน้ำมันหอมระเหยในใบกะเพราแต่ละสายพันธุ์มีชนิดและปริมาณที่แตกต่างกันไป โดยพบสารหอมระเหยในกะเพราขาวทั้งหมด 14 ชนิด กะเพราแดง 8 ชนิด และกะเพราะช้าง 14 ชนิด โดย eugenol, methyl eugenol และ caryophyllene เป็นสารประกอบที่พบในกะเพราทั้งสามพันธุ์ กะเพราขาวและกะเพราแดงมี methyl eugenol เป็นสารหอมระเหยหลัก ( ร้อยละ 23.66 และ 60.68 ) ในขณะที่ eugenol นั้นเป็นสารหอมระเหยหลักในกะเพราลูกผสม ( ร้อยละ 32.39 ) อย่างไรก็ตามแทบไม่พบสาร eugenol เลยในกะเพราะแดง กะเพราขาวเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทย ประกอบด้วยสารหอมระเหยที่มีกลิ่นเฉพาะตัวเหมาะสมในการนำมาปรุงอาหารเพื่อเพิ่มรสชาติ แต่กะเพราจะเกิดอาการเหี่ยวและสูญเสียอย่างรวดเร็วภายหลังการเก็บเกี่ยว การศึกษาสภาพบรรยากาศดัดแปลงและระดับอุณหภูมิต่ำที่มีผลต่อการรักษาคุณภาพและยืดอายุการเก็บรักษากะเพราขาว พบว่าระดับอุณหภูมิที่เหมาะสำหรับการเก็บรักษากะเพราขาวในถุงพลาสติกโพลีเอทธิลีน ( PE ) ปิดสนิทคือ 13 องศาเซลเซียส ซึ่งทำให้มีคุณภาพเป็นที่ยอมรับเป็นเวลานานที่สุด การเก็บรักษากะเพราขาวที่ อุณหภูมิต่ำกว่า 13 องศาเซลเซียส ชักนำให้เกิดจุดสีน้ำตาลซึ่งเป็นอาการสะท้านหนาว ( chilling injury ) กระจายที่ใบอย่างรวดเร็ว ในขณะที่การเก็บรักษาในถุงพลาสติก PE ปิดสนิทที่มีปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เริ่มต้นร้อยละ 10 ทำให้ยอดกะเพราเกิดอาการเน่าอย่างรวดเร็ว กะเพราขาวที่เก็บรักษาในถุงพลาสติก PE ปิดสนิทร่วมกับตัวดูดซับเอทธิลีนหรือที่เก็บรักษาในถุงพลาสติก PE ปิดสนิทที่มีปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เริ่มต้นร้อยละ 5 ส่งผลให้กะเพรามีคุณภาพดีและไม่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงปริมาณ eucalyptol, linalool, methyl chavicol, eugenol และ methyl eugenol อันเป็นน้ำมันหอมระเหยที่เป็นกลิ่นหลักในใบกะเพรา ดังนั้นวิธีที่เหมาะสมที่ควรใช้ในการรักษาคุณภาพและยืดอายุการเก็บรักษากะเพราขาวคือการเก็บรักษากะเพราขาวในถุงพลาสติก PE ปิดสนิทที่มีตัวดูดซับเอทธิลีน ที่อุณหภูมิ 13 องศาเซลเซียส