ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว

การลดการปนเปื้อนของ Escherichia coliและแบคทีเรีย Coliformในหน่อไม้ฝรั่งเพื่อการส่งออก

พนิดา ภควันต์

วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (เทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.92 หน้า.2549.

2549

บทคัดย่อ

การศึกษาการปนเปื้อนของแบคทีเรีย Escherichia coliและ Coliformในกระบวนการผลิตหน่อไม้ฝรั่งเพื่อการส่งออก ตั้งแต่แปลงปลูกของเกษตรกร จุดผู้รวบรวมผลผลิต จนถึงผู้ส่งออก ในฤดูร้อน ฤดูฝน และฤดูหนาว โดยสำรวจการปนเปื้อนในอุปกรณ์ที่ใช้สัมผัสหน่อไม้ฝรั่งในแปลง พบว่าหมวกพลาสติกปนเปื้อนมากที่สุดโดยพบ Coliformประมาณ 6 log₁₀cfuและพบ E. coil ในช่วง 5.2-6 log₁₀cfuและรองลงมาคือตะกร้าโดยพบ Coliformประมาณ 5.9 log₁₀cfuและพบ E. coilในช่วง 0.4-5.1 log₁₀cfuขณะที่น้ำที่ใช้ล้างหน่อไม้ฝรั่งพบ Coliformเพียง 0.8-4.4 log₁₀cfu/100 mlและแทบจะไม่พบ  E. coilทั้งนี้พบการปนเปื้อนมากที่สุดในฤดูหนาว การตรวจหน่อไม้ฝรั่งที่ผ่านการล้างน้ำและไม่ผ่านการล้างน้ำที่แปลงเกษตรกรพบการปนเปื้อนไม่แตกต่างกัน โดยพบ Coliform4.2-4.9 log₁₀cfu/gและ E. coilผันแปรมากตั้งแต่ 0-4.9 log₁₀cfu/gและมีการปนเปื้อนในฤดูร้อนมากที่สุด ขณะที่ฤดูหนาวพบน้อยที่สุด การศึกษา ณ โรงคัดคุณภาพที่จุดผู้รวบรวมผลผลิต พบว่าการนำหน่อไม้ฝรั่งมาล้างน้ำคลอรีน 100 µl l^-1บริเวณโคนหน่อไม้ฝรั่งนาน 5 นาที ลด Coliformได้ 0.6-1.8 log₁₀cfu/gในฤดูฝนและหนาว แต่ในฤดูร้อนกลับทำให้มีการปนเปื้อนมากขึ้น สำหรับ E. coilลดได้ประมาณ 0.3 log₁₀cfu/gแต่ในฤดูหนาวไม่พบการปนเปื้อนของ E. coilการศึกษาประสิทธิภาพของการล้าง ณ โรงคัดบรรจุผู้ส่งออก พบว่าการล้างด้วยน้ำคลอรีน 200 µl l^-1นาน 10 นาที ลด Coliformได้ 0.2-0.9 log₁₀cfu/gแต่ในฤดูฝนไม่พบ E. coilปนเปื้อนทั้งก่อนล้างและหลังล้างน้ำคลอรีน ส่วนในฤดูหนาวและฤดูร้อนการล้างหน่อไม้ฝรั่งด้วยน้ำคลอรีนอาจทำให้มีการปนเปื้อนมากขึ้น ผลการทดลองทั้งหมดแสดงให้เห็นว่าการปนเปื้อน Coliformและ E. coilในกระบวนการผลิตหน่อไม้ฝรั่งเพื่อการส่งออกอยู่ในระดับที่ยอมรับได้ แต่การลดการปนเปื้อนให้ต่ำลงยังทำได้ไม่สม่ำเสมอ และควรมีการควบคุมการทำความสะอาดตั้งแต่ระดับแปลงโดยต้องนำระบบ GAP มาประยุกต์ใช้ในแปลงและนำหลักการ HACCPมาประยุกต์ใช้ในกระบวนการหลังการเก็บเกี่ยว

ดาวน์โหลดไฟล์บทคัดย่อ (PDF)