ตรวจสอบสัณฐานวิทยาและคุณภาพทางกายภาพของข้าวไร่ (ระยะที่ 2)
สุภาณี จงดี และ มงคล มั่นเหมาะ
รายงานการวิจัย ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ สถาบันวิจัยข้าว กรมวิชาการเกษตร
2539
บทคัดย่อ
ทำการตรวจสอบลักษณะทางกายภาพของตัวอย่างเมล็ดข้าวไร่จากแปลงเปรียบเทียบ
ผลผลิตข้าวไร่ภายในสถานีและระหว่างสถานีของศูนย์วิจัยข้าวแพร่และสถานีทดลองใน
เครือข่าย ตั้งแต่ปี 2535-2539 รวมตัวอย่างทั้งสิ้น 529 ตัวอย่าง โดยดำเนินการที่ห้อง
ปฏิบัติการ ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ ซึ่งในแต่ละปีจะมีชนิดและจำนวนของพันธุ์/สายพันธุ์ และ
ชนิดของข้าวแตกต่างกัน ในปี 2535 ตัวอย่างข้าวทั้งหมดเป็นข้าวเจ้า และส่วนใหญ่มี
ขนาดรูปร่างเมล็ดค่อนข้างป้อม (82% ของจำนวนตัวอย่างทั้งหมด) มีท้องไข่ในระดับ
น้อยและระดับมากพอ ๆ กัน ในปี 2536 ตัวอย่างข้าวส่วนใหญ่เป็นข้าวเหนียว เมล็ดส่วน
ใหญ่มีรูปร่างค่อนข้างป้อม (จำนวน 66%) สำหรับความเป็นท้องไข่ในข้าวเจ้าพบใน
ระดับปานกลาง (จำนวน 34%) และในระดับต่ำ (จำนวน 24%) สำหรับตัวอย่างข้าว
ของปี 2537 มีจำนวนตัวอย่างที่เป็นข้าวเจ้าและข้าวเหนียวใกล้เคียงกันและรูปร่างเมล็ด
ส่วนใหญ่ (จำนวน 85% ของตัวอย่างทั้งหมด) ค่อนข้างป้อม โดยพบมีข้าวแดงปนอยู่
ในตัวอย่าง 6% ในปี 2538 และปี 2539 ตัวอย่างข้าวเกินครึ่งเป็นข้าวเจ้า โดยตัวอย่าง
ส่วนใหญ่เป็นข้าวที่มีรูปร่างเมล็ดค่อนข้างป้อม สำหรับค่าความเป็นท้องไข่ พบว่ามีทุก
ระดับคือ ระดับต่ำ ปานกลาง ค่อนข้างมากและมาก โดยในปี 2538 พบในตัวอย่าง
จำนวน 44, 19, 8 และ 1 พันธุ์/สายพันธุ์ ตามลำดับ และในปี 2539 พบในตัวอย่าง
34, 23, 18 และ 26 พันธุ์/สายพันธุ์ ตามลำดับ สำหรับสีของข้าวเปลือกที่พบส่วน
ใหญ่มี 2 สี ในอัตราส่วนพอ ๆ กันคือสีฟางกับสีน้ำตาล