ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว

การศึกษาการสูญเสียด้านคุณภาพและปริมาณในขณะเก็บรักษาของข้าวนึ่งและข้าวธรรมดาในสภาพการสีปกติและขัดเงา (ระยะที่ 4)

ไพฑูรย์ อุไรรงค์ เครือวัลย์ อัตตะวิริยะสุข กิติยา กิจควรดี ยุวดา เกิดโกมุติ สุนันทา หมื่นพล และ กัมปนาท มุขดี

รายงานวิจัยประจำปี 2539 ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี สถาบันวิจัยข้าว กรมวิชาการเกษตร

2539

บทคัดย่อ

การศึกษาความสูญเสียทั้งด้านคุณภาพและปริมาณของข้าวนึ่งและข้าวสารธรรมดา

ที่มีการขัดเงาและไม่ขัดเงาเมื่อเก็บรักษาไว้ในสภาพปกติ เพื่อนำข้อมูลที่ได้ไปใช้ประโยชน์

ในการเก็บรักษาข้าวเนื่องจากในแต่ละปี ข้าวที่เก็บรักษาไว้จะมีการสูญเสียเกิดขึ้นใน

ระหว่างการเก็บรักษา โดยมีสาเหตุสำคัญ ๆ มาจากแมลงศัตรูโรงเก็บสภาวะแวดล้อม

ในที่เก็บตลอดจนสภาพหรือลักษณะการเก็บ รวมทั้งต้องใช้พื้นที่โรงเก็บสูงถ้าสามารถเก็บ

รักษาข้าวในสภาพข้าวสารหรือข้าวนึ่งได้โดยมีการสูญเสียน้อยก็จะเป็นประโยชน์ต่อการ

เก็บรักษาข้าว วางแผนการทดลองแบบ 2x2 Factorial in RCB จำนวน 5 ซ้ำ โดยมี

ปัจจัยที่ 1 เป็นชนิดของข้าว ได้แก่ ข้าวนึ่งและข้าวสารธรรมดา ปัจจัยที่ 2 เป็นการขัดเงา

ได้แก่ มีการขัดเงาและไม่ขัดเงา ใช้พันธุ์ข้าว สพ.90 จากสถานีทดลองข้าว 4 แห่ง ๆ ละ

2 ต้น โดยแบ่งข้าวแต่ละสถานีออกเป็น 2 ส่วนส่วนที่ 1 ไปทำเป็นข้าวนึ่งแล้วตากลด

ความชื้นให้ต่ำกว่า 14 เปอร์เซ็นต์ แล้วสีเป็นข้าวสารนึ่งหลังจากนั้นแบ่งข้าวสารนึ่งออก

เป็น 2 ส่วน ส่วนที่ 1 ไปขัดเงาด้วยเครื่องขัดไอน้ำเป็นข้าวสารนึ่งขัดเงา ข้าวส่วนที่ 2

ไปสีเป็นข้าวสารธรรมดา แล้วแบ่งข้าวสารธรรมดาออกเป็น 2 ส่วน ส่วนหนึ่งไปขัดเงา

เป็นข้าวสารธรรมดาขัดเงา นำข้าวสารนึ่งและข้าวสารธรรมดาทั้งที่ขัดเงาและไม่ขัดเงา

บรรจุใส่กระสอบป่าน กระสอบละ 20 กก. นำไปเก็บรักษาไว้ในโรงเก็บสภาพปกติเป็น

เวลา 12 เดือน แต่ละเดือนสุ่มเก็บตัวอย่างไปวิเคราะห์คุณภาพและการเข้าทำลายของ

แมลงศัตรูโรงเก็บจนครบ 12 เดือน ได้ทำการทดลองเสร็จสิ้นไป 1 ครั้ง ในปี 2535-2536

การทดลองครั้งนี้เป็นการทดลองซ้ำครั้งที่ 2 เพื่อยืนยันผลการทดลองให้ชัดเจน โดยปลูก

ข้าวที่ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี และสถานีทดลองข้าว 3  แห่ง นำไปผ่านขั้นตอนการทำข้าวนึ่ง

และการสีตลอดจนขัดเงาที่ บ.ไรซ์อนจิเนียร์แล้วนำไปเก็บรักษาไว้ในโรงเก็บปกติของศูนย์

วิจัยข้าวปทุมธานี