โครงการเครือข่ายอ่างเก็บน้ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ แบบอย่างของการพัฒนาแหล่งน้ำที่ยั่งยืน
เมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ 51
ในหลายพื้นที่ของประเทศ เมื่อเข้าสู่ฤดูแล้งจะประสบปัญหาขาดแคลนน้ำเป็นประจำ เช่นเดียวกับหลายหมู่บ้านในเขตอำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี ซึ่งในอดีตก็เคยประสบปัญหาขาดแคลนน้ำในฤดูแล้ง แต่ปัจจุบันกลับอุดมสมบูรณ์มีน้ำเพียงพอใช้ตลอดทั้งปี เนื่องด้วยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานแนวพระราชดำริเกี่ยวกับการจัดหาน้ำช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกในเขตอำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี ซึ่งเป็นที่มาของการดำเนิน โครงการเครือข่ายอ่างเก็บน้ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ
โครงการเครือข่ายอ่างเก็บน้ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เป็นการเชื่อมโยงอ่างเก็บน้ำขนาดกลางและขนาดเล็กพื้นที่อำเภอชะอำ และอำเภอใกล้เคียง ประกอบด้วย อ่างเก็บน้ำห้วยไทรงาม ขนาดความจุ 9.5 ล้านลูกบาศก์เมตร อ่างเก็บน้ำทุ่งขาม ขนาดความจุ 8.0 ล้านลูกบาศก์เมตร อ่างเก็บน้ำห้วยตะแปด ขนาดความจุ 4.0 ล้านลูกบาศก์เมตร อ่างเก็บน้ำห้วยทราย-หุบกะพง ขนาดความจุ 800,000 ลูกบาศก์เมตร และอ่างเก็บน้ำห้วยทราย (ศูนย์ฯห้วยทราย) ขนาดความจุ 1.95 ล้านลูกบาศก์เมตร นอกจากนี้ยังมีบ่อพักน้ำเขากระบุกขนาดความจุ 312,000 ลูกบาศก์เมตร เชื่อมโยงกันด้วยระบบท่อ
ปี 2536 กรมชลประทานดำเนินการโดยได้ก่อสร้างระบบท่อผันน้ำจากอ่างเก็บน้ำห้วยตะแปดมายังอ่างเก็บน้ำห้วยทราย สามารถผันน้ำเมื่ออ่างเก็บน้ำห้วยทรายขาดแคลนน้ำได้วินาทีละ 160 ลิตร ทำให้ราษฎรหมู่บ้านชาวไทยมุสลิมและบริเวณใกล้เคียงมีน้ำใช้ทำการเกษตร เนื้อที่ประมาณ 1,200 ไร่ รวมทั้งมีน้ำใช้เพื่อการอุปโภคบริโภค ได้ตลอดปี
ต่อมาในปี 2540 กรมชลประทานดำเนินการก่อสร้างระบบผันน้ำอ่างเก็บน้ำบ้านทุ่งขาม มายังอ่างเก็บน้ำห้วยตะแปด โดยจะวางระบบท่อผันน้ำเชื่อมต่อจากท่อส่งน้ำท้ายอ่างเก็บน้ำทุ่งขาม มา ลงอ่างเก็บน้ำห้วยตะแปด สามารถผันน้ำได้วินาทีละ 200 ลิตร หรือประมาณวันละ 17,000 ลูกบาศก์เมตร ซึ่งจะช่วยบรรเทาปัญหาการขาดแคลนน้ำ ในพื้นที่โครงการศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทราย อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ต.สามพระยา อ.ชะอำ จ.เพชรบุรี ประมาณ 8,870 ไร่ และสามารถช่วยให้ราษฎรหมู่บ้านต่าง ๆ ที่แนวท่อผันน้ำผ่านประมาณ 150 ครัวเรือน มีน้ำใช้อุปโภคบริโภคตลอดปี และมีน้ำใช้ทำการเกษตรเนื้อที่ประมาณ 2,000 ไร่
อย่างไรก็ตามเนื่องจากศักยภาพของอ่างเก็บน้ำทุ่งขาม ยังสามารถนำน้ำไปช่วยเหลืออ่างเก็บน้ำห้วยทราย-หุบกะพง ได้จึงได้ดำเนินการวางท่อต่อจากจุดจ่ายน้ำลงอ่างเก็บน้ำห้วยตะแปด ไปยังอ่างเก็บน้ำห้วยทราย-หุบกะพง ทำให้สามารถช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกของอ่างเก็บน้ำห้วยทราย-หุบกะพง และศูนย์สาธิตสหกรณ์การเกษตรโครงการหุบกะพง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้อีก 1,200 ไร่ 76 ครัวเรือน
ในปี พ.ศ. 2543 กรมชลประทาน ได้ดำเนินการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยไทรงาม ขึ้นที่ ต.หนองพลับ อ.หัวหิน จ.ประจวบคีรีขันธ์ เพื่อช่วยเหลือพื้นที่ประมาณ 9,000 ไร่ พร้อมทั้งได้ก่อสร้างระบบท่อผันน้ำอ่างเก็บน้ำห้วยไทรงาม มายังอ่างเก็บน้ำทุ่งขาม จังหวัดเพชรบุรี ซึ่งได้ก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อปี 2549 ที่ผ่านมา
นายจรูญ พจน์สุนทร ผู้อำนวยการสำนักชลประทานที่ 14 กรมชลประทาน กล่าวว่าโครงการเครือข่ายอ่างเก็บน้ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำรินั้น มีวัตถุประสงค์เพื่อผันน้ำจากอ่างฯ ที่มีศักยภาพดีกว่า มาช่วยเหลืออ่างฯ ที่มีศักยภาพน้อยกว่า รวมทั้งการกระจายน้ำเข้าสู่ระบบทำให้สามารถช่วยเหลือพื้นที่การเกษตรและการอุปโภคบริโภคของเกษตรกรได้เป็นวงกว้างและทั่วถึง ซึ่งจะเป็นการใช้น้ำอย่างมีประสิทธิภาพเพราะปริมาณน้ำที่ผันเข้าสู่ระบบ ส่วนใหญ่จะผันน้ำปริมาณส่วนเกินของอ่างเก็บน้ำตัวแม่ ซึ่งในช่วงฤดูฝนจะต้องล้นอ่างฯ ทิ้งลงสู่ลำห้วยออกสู่ทะเลเป็นประจำ ตลอดจนยังเป็นการนำน้ำมาช่วยเหลือกิจกรรมการศึกษาวิจัยของหน่วยงานต่าง ๆ ภายในศูนย์ฯ ห้วยทราย จังหวัดเพชรบุรี รวมทั้งการเพาะปลูกและการอุปโภคบริโภคของราษฎร ในเขตโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริต่าง ๆ ในเขตจังหวัดเพชรบุรีที่แนวท่อผ่านอีกด้วย
“โครงการเครือข่ายอ่างเก็บน้ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ที่กรมชลประทานดำเนินการดังกล่าว ขณะนี้ได้ดำเนินการแล้วเสร็จทั้งโครงการแล้วสามารถช่วยเหลือพื้นที่เพาะปลูกของเกษตรกรได้ถึง 26,300 ไร่ และส่งน้ำเพื่อใช้ในการอุปโภคบริโภค ได้ 3,407 ครัวเรือน” ผู้อำนวยการสำนักชลประทานที่ 14 กรมชลประทานกล่าว
โครงการเครือข่ายอ่างเก็บน้ำ อันเนื่องมาจากพระราชดำริดังกล่าว จะเป็นแบบอย่างที่กรมชลประทานจะนำไปขยายผลในพื้นที่อื่น ๆ ต่อไป ซึ่งจะทำให้การบริหารจัดการน้ำมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น แก้ปัญหาขาดแคลนน้ำได้อย่างยั่งยืน.
ที่มา : หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ วันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2551
http://www.dailynews.co.th/web/html/popup_news/Default.aspx?Columnid=53504&NewsType=2&Template=1
ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
Postharvest Technology Innovation Center
เทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว | ข่าวเกษตร | บทความ | ฐานข้อมูลงานวิจัย | วีดีโอ | Postharvest Technology
